الــــهــی نگـــاهــی

قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع‏ وَ کَانَ فِیمَا وَعَظَ بِهِ لُقْمَانُ ابْنَهُ یَا بُنَیَّ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا قَبْلَکَ لِأَوْلَادِهِمْ فَلَمْ یَبْقَ مَا جَمَعُوا وَ لَمْ یَبْقَ مَنْ جَمَعُوا لَهُ وَ إِنَّمَا أَنْتَ عَبْدٌ مُسْتَأْجَرٌ قَدْ أُمِرْتَ بِعَمَلٍ وَ وُعِدْتَ عَلَیْهِ أَجْراً فَأَوْفِ عَمَلَکَ وَ اسْتَوْفِ أَجْرَکَ وَ لَا تَکُنْ فِی هَذِهِ الدُّنْیَا بِمَنْزِلَةِ شَاةٍ وَقَعَتْ فِی زَرْعٍ أَخْضَرَ فَأَکَلَتْ حَتَّى سَمِنَتْ فَکَانَ حَتْفُهَا عِنْدَ سِمَنِهَا وَ لَکِنِ اجْعَلِ الدُّنْیَا بِمَنْزِلَةِ قَنْطَرَةٍ عَلَى نَهَرٍ جُزْتَ عَلَیْهَا وَ تَرَکْتَهَا وَ لَمْ تَرْجِعْ إِلَیْهَا آخِرَ الدَّهْرِ أَخْرِبْهَا وَ لَا تَعْمُرْهَا فَإِنَّکَ لَمْ تُؤْمَرْ بِعِمَارَتِهَا وَ اعْلَمْ أَنَّکَ سَتُسْأَلُ غَداً إِذَا وَقَفْتَ بَیْنَ یَدَیِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَنْ أَرْبَعٍ شَبَابِکَ فِیمَا أَبْلَیْتَهُ وَ عُمُرِکَ فِیمَا أَفْنَیْتَهُ‏ وَ مَالِکَ مِمَّا اکْتَسَبْتَهُ وَ فِیمَا أَنْفَقْتَهُ فَتَأَهَّبْ لِذَلِکَ وَ أَعِدَّ لَهُ جَوَاباً وَ لَا تَأْسَ عَلَى مَا فَاتَکَ مِنَ الدُّنْیَا فَإِنَّ قَلِیلَ الدُّنْیَا لَا یَدُومُ بَقَاؤُهُ وَ کَثِیرَهَا لَا یُؤْمَنُ بَلَاؤُهُ فَخُذْ حِذْرَکَ وَ جِدَّ فِی أَمْرِکَ وَ اکْشِفِ الْغِطَاءَ عَنْ وَجْهِکَ وَ تَعَرَّضْ لِمَعْرُوفِ رَبِّکَ وَ جَدِّدِ التَّوْبَةَ فِی قَلْبِکَ وَ اکْمُشْ فِی فَرَاغِکَ قَبْلَ أَنْ یُقْصَدَ قَصْدُکَ وَ یُقْضَى قَضَاؤُکَ وَ یُحَالَ بَیْنَکَ وَ بَیْنَ مَا تُرِید.

امام صادق علیه السّلام فرمود: لقمان در مواعظ خود به فرزندش مى ‏گفت: اى فرزند! مردمان قبل از تو براى فرزند خود جمع کردند، نه فرزندان آنها ماندند و نه اموالى که براى آنها جمع کردند؛ همه را گذاشتند و رفتند.

اى فرزند تو بنده ‏اى اجیر هستى و به تو امر کرده‏ اند کارى انجام دهى و در برابر آن کار مزدى بگیرى، اینک کارها را به خوبى انجام بده و مزد خود را بستان. اى فرزند در این دنیا مانند گوسفند مباش که در میان علفزارى بچرد و بخورد تا چاق و فربه گردد و هر گاه پر گوشت و چاق شد او را بکشند.

اى فرزند دنیا را مانند پلى بدان که روى نهرى زده شده و تو باید از آن عبور کنى و آن را واگذارى و تا پایان جهان به آن جا بر نمى‏ گردى، دنیا را همواره خراب نگهدار و در آبادانى آن نکوش، زیرا تو مامور به آبادى آن نیستى.

اى فرزند بدان فردا که در پیشگاه خداوند حاضر شدى از چهار چیز مورد پرستش قرار مى‏ گیرى. از تو سؤال مى‏کنند که عمرت را در چه صرف کردى و جوانیت را چگونه‏ گذرانیدى و مالت را از کجا بدست آوردى و در کجا خرج کردى، اکنون خود را مهیا کن و پاسخ اینها را آماده ساز و از آنچه در دنیا از دست دادى اندوهگین مباش.

مال دنیا اگر اندک باشد همیشه نیست و اگر زیاد باشد گرفتارى مى‏ آورد، اینک احتیاط را از دست مده و در کارها کوشش داشته باش، پرده‏ هاى غفلت را از مقابل دیدگانت بردار و از خداوند نیکى بخواه و کارهاى نیک انجام بده.

همواره از کارهائى که مى‏ کنى و یا لغزشى که برایت پیش مى‏ آید توبه کن و هرگز توبه را از یاد مبر، اینک از فرصتى که دارى به سرعت استفاده کن و قبل از اینکه رهسپار آخرت شوى توشه بردار که بزودى مرگ مى‏ آید و نمى‏ گذارد کارى انجام دهى.

منبع : کتاب شریف اصول کافی ج2 ص134