الــــهــی نگـــاهــی

بسم‌الله الرحمن الرحیم

الحمدلله رب‌العالمین الصلاة والسلام علی سیّدالانبیاء والمرسلین محمد و آله‌ الطیبین الطاهرین

این چند ورق که مشتمل است بر پاره‌‌ای از وصایا و سفارش‌‌ها که مراعات آنها برای هر انسان مؤمن و دیندار لازم است، این کوچک‌ترین خدمتگزار دین و علم آنها را به درخواست مکرّر و اصرار و الحاح یکی از شیفتگان خاندان‌اهل‌بیت‌عصمت(ع) برشته تحریر در آوردم. امیدوارم که خداوند متعال با لطف و کرم خود ما را به وظایف و دستورات دینی آشنا ساخته و توفیق عمل به آنها را عطا فرماید.

پس عرض می‌‌کنم:

1 ـ سفارش می‌‌کنم او را بر ملازمت تقوی و پرهیزکاری و پیروی از اوامر خداوند متعال و اجتناب و دوری از نواهی و گناهان.

2 ـ و سفارش می‌‌کنم او را به خواندن نماز شب؛ خصوصاً به خواندن نماز «شفع» و «وتر» که آنها از نیرومندترین اسباب توفیق و سعادت و نیکبختی انسان است.

3 ـ و سفارش می‌‌کنم او را به صله‌ ذریّه علویّه؛ زیرا خداوند متعال آنها را در میان مردم از ودایع و امانات نبوّت قرار داده است و مودّت و دوستی آنها را اجر و پاداش رسالت. و کسی که به آنها توهین کند به بلیّه گرفتار آید که سرزنش نکند به کسی مگر خودش را.

علاّمه حلّی در پایان کتاب «قواعدالاحکام» برای فرزندش فخرالمحققین در بارة آ‌نها چنین سفارش می‌‌کند:

«بر تو باد صله‌ ذریّه علویّه زیرا خداوند تعالی اکیداً در بارة آنها سفارش کرده و مودّت و دوستی آنها را اجر و پاداش رسالت قرار داده و فرموده است: «قل لا اسئلکم علیه اجراً الاّ المودّة فی القربی» (سوره شوری، آیه 23)

(یعنی بگو ای رسول خدا که من از شما اجری بر رسالت نمی‌خواهم بجز دوستی در قرابت.)

و رسول خدا(ص) فرمود: «من در روز قیامت از برای چهار طایفه شفاعت می‌‌کنم، اگر چه بیایند با گناهان اهل دنیا:

1 ـ کسی که ذریّه مرا یاری کند.

2 ـ کسی که از مالش به ذریّه من بدهد وقتی که او در سختی و مضیقه باشد.

3 ـ کسی که ذریّه مرا با زبان و دلش دوست دارد.

4 ـ کسی که در برآوردن حاجت‌‌های آنان سعی و تلاش کند آنگاه که آنان مطرود و رانده شوند.

4 ـ سفارش می‌کنم او را به تعظیم و احترام فقهاء و علماء زیرا که رسول‌خدا(ص) فرمود: «هرکسی که اکرام کند فقیه مسلمانی را، خدا را ملاقات می‌‌کند در روز قیامت در حالی که خدا از او راضی و خشنود است. هرکسی که فقیه مسلمانی را توهین کند ملاقات کند خدا را در حالی که خدا به او خشمناک است.»

5 ـ و سفارش می‌‌کنم او را به دوری کردن از غیبت‌کنندگان بندگان خداوند. زیرا غیبت آنان چون خوردن مردار است. خصوصاً غیبت سادات و علماء و عرب‌ها گویند: «لحوم العلماء سموم»؛ (خوردن گوشت‌های عالمان ـ یعنی غیبت کردن آنها ـ چون خوردن سموم است)

در روایت است کسی که به غیبت گوش می‌‌دهد او یکی از غیبت‌کنندگان است.

6 ـ و سفارش می‌‌کنم او را به صلة رحم که سبب یافتن توفیق است بر اعمال صالحه و باعث زیادی عمر و برکت در روزی است.

7 ـ و سفارش می‌‌کنم او را به تلاوت قرآن کریم و تدبّر و اندیشه و پند گرفتن از آن.

و از امیرالمؤمنین(ع) روایت شده است که به فرزندش محمد بن حنفیه فرمود: «و علیک بتلاوة (بقرائـ‍ة) القرآن و العمل به»؛ بر تو باد به تلاوت و خواندن قرآن و عمل بر آن.

8 ـ سفارش می‌کنم او را به زیارت اهل قبور و اندیشه کردن در بارة آنها که دیروز آنان چه کسانی بودند و امروز به کجا رهسپار شده‌اند و چگونه بود حال آنها و امروز چگونه است.

9 ـ و سفارش می‌کنم او را به مداومت در زیارت مشاهد مشرّفه‌ انبیاء عظام و ائمه طاهرین و فرزندان آنها سلام‌الله‌علیهم، زیرا این از اسباب سعادت و نیکبختی و توفیق یافتن است بر کارهای خوب و باعث نورانیّت دل انسان است.

10 ـ و سفارش می‌‌کنم او را به احسان و دستگیری از ضعفا و مستمندان و یتیمان.

11 ـ و سفارش می‌‌کنم او را به مداومت در خواندن زیارت عاشورا و مداومت در خواندن دعا، و ذکرها خصوصاً دعای کمیل و توسّل و زیارت جامعه‌ کبیره و سایر دعاهای معتبره، دعاهای صحیفه سجادیه مانند دعای «یا من تحل به عقد المکاره»، (دعای هفتم صحیفه).

12 ـ و سفارش می‌‌کنم او را به اجتناب از کارهای حرام و شبهه‌ناک و پیمودن راه احتیاط که در اوست نجات.

13 ـ و سفارش می‌‌کنم او را به خواندن قرآن و هدیة ثواب آن به روح مؤمنین بی‌وارث و آنهایی که بازماندگانی ندارند و همچنین هدیة سایر ثواب دیگر کارهای خوب که موجب توفیق در کارهاست.

14 ـ و سفارش می‌‌کنم او را به خواندن این دعا در قنوت در نمازها که استاد و شیخ اجازة ما مرحوم آیت‌‌الله‌العظمی سیدشهاب‌الدین نجفی مرعشی آن را به سند خود از سیّد بن طاووس رضوان‌الله علیه روایت می‌کند و دعا این است:

«اللهمّ انّی اسئلک بحقّ فاطمه و ابیها و بعلها و بنیها و بالسّر المستودع فیها ان تصلّی علی محمد و آل محمد و أن تفعل بی ما انت اهله و لا تفعل بی ما أنا أهله»

(خدایا به درستی که من تو را می‌‌خوانم به حق فاطمه و پدرش و شوهرش و فرزندانش و سرّ و رازی که در او امانت نهاده‌‌ای. این که درود بفرستی بر محمد و آل محمد و این که عمل کنی در بارة من به آنچه تو اهل آنی و عمل نکنی در بارة من به آنچه من اهل آنم.)

15 ـ و سفارش می‌‌کنم او را به حسن خلق. و از امام‌صادق(ع) روایت شده است که فرمود:

«انّ الله تبارک و تعالی یعطی العبد من الثّواب علی حسن الخلق کما یعطی المجاهد فی سبیل‌الله یغدو علیه و یروح»

(خداوند به بنده خود در مقابل حسن خلقش ثواب عطا فرماید. همانند آنچه عطا فرماید بر مجاهد راه خدا که روز و شب در فعالیت و تلاش است.)

16 ـ و سفارش می‌کنم او را به محاسبه‌‌ نفس. و گذشتگان صالح ما در این باره غایت سعی و اهتمام داشتند و چنین می‌‌دانستند که انسان از اهل تقوی و ورع نخواهد بود تا محاسبه نفس خود را از محاسبة شریک خود دقیق‌تر انجام ندهد. و کسی که محاسبة نفس خود نکند یا کم عقل و احمق است یا این که به روز جزاء معتقد نیست. زیرا انسان عاقل چون دانست که چون در دنیا به حساب خویش نرسد و جلو نفس خود نگیرد، در این صورت در آخرت گرفتار شداید و سختی‌‌های آخرت گردد. پس چگونه برای او رواست که آن را ترک کند.

از امام‌صادق(ع) روایت شده است که برای عبدالله بن جندب فرمود: بر هر مسلمانی که به ولایت ما اهل‌بیت معرفت دارد، لازم است که در هر روز و شب اعمالش را بر خویشتن عرضه کند و خودش به حساب خود برسد. اگر در کارهای خود خوبی دید آن را افزایش دهد و اگر بدی دید از آن استغفار نماید تا روز قیامت خوار نگردد.

17 ـ‌ و سفارش می‌‌کنم او را که بترسد از نفرین مظلومان خصوصا ً از یتیمان و عاجزان زیرا خداوند در باره این مردم دل شکسته مسامحه و گذشت را روا ندارد.

18 ـ و سفارش می‌‌کنم او ر ا به مجالست و همنشینی علماء و مردمان صالح و شایسته و دوری گزیند از مجالست بدان و جاهلان و مردمان بی‌بند و بار که مجالست آنان در دگرگونی طبع آدمیزاد زیاد مؤثر است.

از امام‌‌صادق(ع) روایت است که رسول‌‌خدا(ص) فرمود: «قالت الحواریّون لعیسی علیه‌السلام یا روح‌الله من نجالس؟ قال: من یذکّرکم الله رؤیته و یزید فی علمکم منطقه و یرغبّکم فی‌الاخرة عمله»

حواریون به حضرت‌عیسی(ع) عرض کردند: ای روح‌الله ما با چه کسانی مجالست کنیم؟ فرمود: با کسی که دیدارش شما را به یاد خدا اندازد و گفتارش بر علم و دانش شما بیفزاید و عملش شما را به جهان آخرت راغب نماید.

19 ـ و سفارش می‌‌کنم او را به دادن حقوق واجبه از خمس و زکوة و غیر اینها. و شایسته است که خمس دهنده از منّت نهادن آن به اهلش خودداری کند و هنگام عطا نهایت فروتنی و تواضع را نسبت به ذریّه علویّه بنماید. و بداند که خداوند پاره‌‌ای از اموال خود را به او سپرده و سپس به او امر کرده است که اندکی از آن را به ذریّه پیغمبرش(ص) برساند و برای این کار پاداش فزونی مال در دنیا و اجر و ثواب بزرگی در آخرت قرار داده است و چه اندازه زشت است که عطای خود را بزرگ شمرده و بر فرزندان پیامبر(ص) منّت گذارد.

و زکوة هم یکی از ارکان اسلام است که اسلام بر روی آنها بنا شده است و وجوب آن از ضروریات و منکرش کافر است.

20 ـ‌ و سفارش می‌‌کنم او را به صبر و شکیبائی در مصائب و شداید و توکّل بر خدا. و خدای عزوجلّ می‌‌فرماید «ولنجزیّن الذّین صبروا أجرهم بأحسن ما کانوا یعملون»؛

(پاداش کسانی که شکیبایی کردند آنها را بهتر از آنچه عمل کردند می‌‌دهم.)

و فرمود: «اولئک علیهم صلوات من ربّهم و رحمـ‍ة و اولئک هم المهتدون»؛

(درود و رحمت پروردگارشان بر آنان باد و ایشان راه یافتگانند).

و ضدّ آن جزع (بی‌تابی) است و آن عبارت است از فریاد کشیدن و بر گونه خود زدن و گریبان چاک کردن و بی‌قراری نمودن و آن نتیجه ضعف و کوچکی نفس است. و جزع و بی‌تابی در مصائب از مهلکات است. زیرا در حقیقت انکار قضای خداوند و ناخشنودی نسبت به حکم و فعل اوست و ثواب مصیبت را به هدر می‌دهد و باعث ناخشنودی خدا می‌‌گردد. و از رسول‌‌اکرم (ص) روایت است که فرمود: «الجزع عندالبلاء تمام المحنه»؛ (تمام محنت هنگام بلا بی‌‌تابی و ناشکیبایی کردن است)

به پایان رسید این نوشتة مختصر به درخواست و خواهش برادر ارجمند، جوان مهذّب فاضل آقای... در آخرین شب قدر از شب‌های قدر، شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان سال 1413، مطابق 26/12/1371 ه. ش به دست کوچک‌ترین خدمتگزار شرع مبین ابوالحسن بن علی بن محمد بن عبدالکریم الموسوی التبریزی عفی عنه و عن والدیه و الحمدلله و صلّی الله علی محمد و آله الطاهرین.

از بیکران عشق -  یادبود نهمین سالگرد ارتحال فقیه والامقام حضرت  آیت‌‌الله سیدابوالحسن مولانا (ره)